Hij wordt niet toevallig “de reisduif” genoemd in Afrikaanse muzikantenmiddens, deze Sam Mangwana. Van origine is hij half Zimbabwaans en half Angolees, maar zijn wieg stond in de Congolese hoofdstad Kinshasa. In de loop van de bijna zestig jaar die zijn carrière als zanger vandaag bestrijkt, verkaste hij meer dan eens van woonplaats: nadat hij in 1962 debuteerde bij de African Fiesta van Tabu Ley Rochereau, stak hij een paar jaar later de Congo-stroom over om er zijn eigen band Los Batchichas te vormen. Die groep was echter geen lang leven beschoren en Sam keerde dan maar terug naar Kinshasa en naar Tabu Ley, wiens band intussen African Fiesta National was gaan heten.

Nog even later, in 1967, muisde hij er weer vanonder om, samen met onder meer Dizzy Mandjeku, Festival des Maquisards te vormen, maar na twee jaar was ook dat liedje uitgezongen en ging Sam een duo vormen met Guvano Vangu. Dat duurde tot 1972, toen hij lid werd van het TPOK Jazz vanFranco en daar lag eigenlijk de kiem van zijn massaal succes en een drietal grote hits, die tot op vandaag gedraaid worden op zowat elk Afrikaans feestje, ook hier bij ons in de Congolese gemeenschap van Brussel. De DJ hoeft maar de eerste noten te spelen van “Ebale ya Zaïre” of “Mabele” en de dansvloer stroomt ogenblikkelijk vol. Toch voldeed die populariteit de rusteloze ziel Mangwana nog niet: hij verliet de TPOK Jazz en ging terug naar Tabu Ley Rochereau, die intussen de naam van zijn groep gewijzigd had in Afrisa. Ook die passage was eerder kortstondig, want hij verhuisde naar de Abidjan, de hoofdstad van Ivoorkust, waar hij de African All Stars oprichtte en tegen het einde van de jaren ’70 ging hij helemaal onder eigen naam spelen en zingen, al maakte hij tussendoor nog wel platen met Franco en met Dizzy Mandjeku. Uiteindelijk trok hij zich vanaf de jaren ’80 meestal terug in Angola, al kon je hem ook geregeld in Parijs of Brussel treffen in gezelschap van bijvoorbeeld Wendo Kolosoy.

Uit wat voorafgaat, blijkt meer dan duidelijk dat hij bij uitstek een Pan-Afrikaan genoemd mag worden en dan nog wel eentje die de onafhankelijkheid vanop de eerste rij meegemaakt heeft en die de hele geschiedenis van de Congolese Rumba van binnenuit beleefd heeft. Het resultaat op deze nieuwe plaat -die al een viertal jaar in beperkte kring circuleert, maar nu helemaal officieel uitgebracht wordt- is een bijzonder relaxte, doorleefde en hedendaagse versie van de Congolese Rumba, in al zijn facetten: geweldige gitaarpartijen, liedjes uit het leven gegrepen, die stuk voor stuk tot dansen aanzetten en een voorbode zijn van de ongetwijfeld prachtige zomer die ons te wachten staat. Zes van de songs zijn van de hand van Sam zelf, die zich in een stuk of vier talen uitdrukt n zich bijvoorbeeld in het Portugees ontfermt over opener “Juventude Actual”, van de hand van de Angolezen Dodo Miranda en Adāo Filipe en in “Félicité” resoluut voor Cubaanse arrangementen kiest. Heerlijke plaat van een meneer, die de kunst van het waardig ouder worden duidelijk onder de knie heeft. Zwaar aanbevolen!

(Dani Heyvaert)